Zorginstellingen kampen met leiderschapsprobleem

Onderzoek BDO: bijna zeven op de tien Nederlandse zorginstellingen zal de transitie niet succesvol doorstaan.

Nederlandse zorginstellingen zijn onvoldoende in staat het hoofd te bieden aan de voortdurende veranderingen die op hen afkomen. Slechts 9% van de instellingen heeft het verandervermogen om de turbulentie in de sector om te zetten in betere of efficiëntere zorg. Bijna zeven op de tien (67%) hebben dat niet. Dat kan niet anders dan effect hebben op de kwaliteit van de geboden zorg. Het gebrek aan verandercapaciteit vormt daarnaast een bedreiging voor de continuïteit van veel instellingen op de lange termijn.

Dat concludeert BDO Accountants & Adviseurs op basis van een onderzoek naar de verandercapaciteit van Nederlandse zorginstellingen. BDO voerde het onderzoek uit samen met prof. dr. Anton Cozijnsen, hoogleraar Verandermanagement aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Aan het onderzoek namen ruim tweehonderd Nederlandse zorginstellingen deel. Respondenten waren zonder uitzondering werkzaam op het hoogste niveau, als lid van de raad van bestuur of vlak daaronder. Het is voor het eerst dat op systematische wijze onderzoek is gedaan naar de verandercapaciteit van Nederlandse zorginstellingen.

BDO roept politici op om na het moordende verandertempo van de afgelopen jaren, aan te sturen op een periode van bestendiging. Tegelijkertijd moeten Nederlandse zorginstellingen niet langer wachten om te investeren in hun verandercapaciteit om zo hun concurrentievermogen te versterken.

Investeren zinloos zonder juiste basis 
'Met name voor de raden van bestuur van zorginstellingen is er werk aan de winkel,' zegt Erik Schijvens, partner en veranderdeskundige bij BDO. 'Zorginstellingen besteden nu miljoenen aan goed bedoelde, maar weinig effectieve initiatieven om de veranderende zorgmarkt het hoofd te bieden. Dit moet met inhuur van externe experts worden gecompenseerd, echter zonder een goede interne basis zijn dergelijke investeringen zinloos. Het is aan de raden van bestuur om te beoordelen of het midden- en hoger management voldoende in staat is de organisatie te inspireren en te mobiliseren voor verandering.' 

Met name de essentiële leiderschapsfactoren scoren in het onderzoek ondermaats. 'Instellingen investeren wel in IT en communicatiemiddelen, maar de basis – leiderschap en effectieve communicatie – ontbreekt. Zowel in het voorbereiden van de organisatie op verandering als bij het structureel doorvoeren ervan is meer daadkracht van het bestuur noodzakelijk,' zegt Frank van der Lee, partner en consultant binnen de BDO Branchegroep Zorg.

Ziekenhuizen scoren het slechtst
Van alle instellingen hebben ziekenhuizen de meeste moeite om de veranderingen bij te benen. Dat is opvallend, aangezien juist ziekenhuizen in de zorgsector vaak voorlopers zijn in de organisatieontwikkeling. Managers moeten meer aandacht besteden aan het concretiseren van strategische plannen, zo luidt het advies van BDO.

Het volledige onderzoeksrapport 'BDO Zorg onderzoek verandercapaciteit 2016' is hier te downloaden.