Steven van Belleghem: Op jacht naar de spirit van Silicon Valley

Wat is het geheim van Silicon Valley? En kun je de dadendrang van dit Amerikaanse innovatiewalhalla ook vertalen naar de Europese situatie? Steven Van Belleghem nam twee jaar geleden twintig ondernemers mee op studiereis naar Silicon Valley en kwam met een tastbaar resultaat terug, laat hij zien in het boek The spirit of the Valley dat hij schreef in samenwerking met Peter Hinssen en Harry Demey.

We weten allemaal dat er veel innovatieve concepten uit Silicon Valley komen, maar wat voel je daarvan als je er bent? Wat is daar aan de hand?
Als ik het in twee woorden moet samenvatten: positieve energie. Dat was al zo toen ik deze reis twee jaar geleden voor het eerst met twintig ondernemers maakte en dat is nu, tien reizen en 200 reisgenoten verder, nog steeds zo. Het is verslavend. Na dag 1 denken mijn reisgenoten nog dat het om technologie en innovatieve concepten gaat, na dag 2 ook, maar op de derde dag beseffen wat daar werkelijk aan de hand is: mensen in Silicon Valley willen de wereld veranderen en echt tot een betere plaats maken.

Hoe uit zich dat?
Dat merk je aan drie aspecten. Ten eerste: ze barsten van de ambitie. Ten tweede: je merkt het aan de diversiteit. Je komt er de gekste figuren tegen, omdat mensen niet naar de buitenkant, maar naar de inhoud kijken. Er lopen bovengemiddeld veel briljante geesten rond. Daarnaast is iedereen heel erg open over zijn mislukkingen. Daar kijken ze niet op neer, ze beschouwen het als een waardevolle ervaring. En ten derde: de speed of execution is fenomenaal. Het tempo is angstaanjagend hoog. Dat doet ons telkens weer beseffen dat wij ook een manier moeten vinden om het vuur aan de lont te steken. Erover lezen is niet voldoende, dat gevoel moet je beleven.

Welke soort bedrijven hebben jullie bezocht? Kiezen jullie telkens een voorbeeld van een bepaald aspect van disruptief ondernemen?
Tijdens de reizen die wij maken, proberen wij het ecosysteem van de innovatie in kaart te brengen. Dat betekent dat wij verschillende soorten bedrijven bezoeken. Grote innovatieve bedrijven zoals Google of Apple, klassiekere bedrijven die hun wortels in de Valley hebben, zoals HP, start-ups, accelerators en incubators en ten slotte venture capital-verstrekkers, zoals Andreessen Horowitz, van Valley-legende Marc Andreessen. Daarnaast plannen we ook een bezoek aan een van de grote universiteiten, zoals Berkeley of Stanford. Stanford is het hart van de Valley. Wij proberen in zo'n vijf dagen tijd 20 tot 25 bedrijven bezoeken.

Is de Spirit of the Valley wel over te plaatsen naar België of Nederland? Is dat eeuwige optimisme niet veel te Amerikaans?
In Silicon Valley zeggen ze ook: waarom komen jullie niet hier naartoe? Maar dat zou niet goed zijn voor onze regio. Natuurlijk is het moeilijk om die energie over te plaatsen. Maar het kan wel. De twee elementen die wij het meest missen, zijn geld en open mindedness. Geld is op te lossen. De ondernemer Marc Coucke, die zoveel succes heeft gehad met de verkoop van Omega Pharma, is een groot deel van het bedrag dat hij daarmee heeft verdiend al aan het herinvesteren. En Duco Sickinghe, de voormalig topman van Telenet, investeert ook in start-ups. Dat is belangrijk, want er is geld in Nederland en België, maar dat wordt vaak nog op de klassieke wijze geïnvesteerd. De open mindedness is moeilijker. Wij zijn vaak nog op zoek naar redenen waarom iets niet zou lukken. Daar moeten we vanaf. We moeten jonge innovatieve ondernemers juist helpen in hun vlucht naar voren.

Er gaan tegenwoordig stemmen op dat de overheid een veel belangrijkere rol heeft dan vaak wordt aangenomen. Wat is jouw mening daarover?
Wat mij in Silicon Valley opvalt, is dat de overheid helpt waar zij kan. Twitter is bijvoorbeeld in een slechte buurt gaan zitten en krijgt om die reden belastingvoordeel. Maar de ondernemers daar gaan niet op de overheid zitten wachten, ze gaan gewoon door. Denk aan Uber en AirBnb. Die ondernemingen hebben vaak juridische problemen, maar ze laten zich daardoor niet weerhouden. De overheid volgt wel, denken zij. En dat gebeurt vaak ook, kun je nu bijvoorbeeld zien bij de zelfrijdende auto's. Een overheid die ondernemingen steunt, kan veel betekenen. Singapore is daarvan het beste voorbeeld. Een Belgische onderneming, Katoennatie, had een tunnel nodig in de haven. ‘Consider it done', luidde het antwoord van de autoriteiten. Een bedrijf oprichten kan in Singapore in twee minuten. Online. Dat is lekker werken.

Wat mij opviel in het boek, is de cruciale rol die onderwijsinstellingen spelen. Verschilt de mentaliteit bij de onderwijsinstellingen in Silicon Valley erg van de onze?
Op Stanford University gebeuren dingen die wij ons moeilijk kunnen voorstellen. Topstudenten krijgen van de beste professoren het advies om te stoppen met studeren en meteen te gaan ondernemen. En diezelfde professoren bieden meteen aan te investeren en in de board plaats te nemen. Als zo'n project mislukt, worden de studenten met open armen ontvangen om hun studie te hervatten. De grens tussen opleiding en onderneming is heel dun. Zelf is Stanford ook bezig met ondernemen, met Coursera, een online aanbieder van toponderwijs. Iedereen, over de hele wereld, mag de courses van de beste professoren gratis volgen, examens kosten relatief weinig. Het is in feite een aanval op het eigen businessmodel van de universiteit.

De eerste reis naar Silicon Valley heeft tot concreet resultaat geleid: de Embracelet, een alarmhorloge voor ouderen. Hoe staat het daarmee?
De Embracelet is een dezer weken klaar en komt binnenkort op de markt. De ontstaansgeschiedenis is werkelijk ongelooflijk. Op de laatste avond van die eerste reis stelde een van de deelnemers voor om het geleerde meteen in de praktijk te brengen: alle deelnemers zouden 2.500 euro investeren in een nog op te richten bedrijf. Een magisch moment. Die onderneming is heel serieus geworden en heeft nu, enkele investeringsrondes later, tot dit innovatieve product geleid. Iedereen kent wel een oudere in zijn omgeving die is gevallen en vervolgens geen alarm kon slaan. Soms komen daar echt drama's uit voort. De Embracelet gaat dat helpen voorkomen. Misschien wordt het een mislukking, maar dan nog is dit gezamenlijke project meer dan de moeite waard geweest.

____________________________________________________________________

Meer Steven van Belleghem
Steven van Belleghem verzorgt voor de collegereeks Organisatie 3.0 het college 'Get ready for 2020'. Deze reeks helpt u met de transitie van hiërarchische organisatie naar een flexibele Organisatie 3.0.