Wat kunnen we leren van 2500 jaar samenwerken?
Zijn er overeenkomsten tussen de Kruisvaarders die Jeruzalem veroverden en de drie banken die in 2007 ABN AMRO overnamen? Is de EU echt zo anders als de Hanze van de 14e eeuw, of kan de Hanze juist als voorbeeld dienen voor de vastlopende Brusselse molen?
En kunnen ruziënde gemeenten die samenwerken in Veiligheidsregio's, stadsregio's of Regionale Uitvoering Diensten (RUD's) iets leren van de dorpen die 800 jaar geleden de waterschappen oprichtten?
De interorganisationele samenwerkingsverbanden van de 21e eeuw kunnen veel leren van historische voorbeelden, dat blijkt na onderzoek van tien succesvolle historische samenwerkingsverbanden met de samenwerkingstheorie van nu. Op basis van dit onderzoek is het model van de 'drie archetypen van samenwerken' ontwikkeld. Dit model geeft samenwerkingspartners snel inzicht in de samenwerkingsmotieven en de gezamenlijke ambitie van een samenwerkingsverband. Hiermee krijgen de lessen van het verleden een plaats in de samenwerkingsverbanden van de 21e eeuw.
Samenwerking niet vanzelfsprekend
Individuele organisaties kunnen de uitdagingen van deze tijd niet alleen oplossen. Samenwerken tussen organisaties is noodzakelijk, maar nog lang niet vanzelfsprekend. Kaats en Opheij (2011) stellen dat succesvol samenwerken binnen bereik komt door in samenhang te acteren op de vijf condities van samenwerken: ambitie, belangen, relatie, organisatie en proces.
Robin Bremekamp (partner bij Common Eye – samenwerken in allianties, netwerken en partnerships) merkt in zijn adviespraktijk echter dagelijks hoe lastig het is voor samenwerkende organisaties om te komen tot een gezamenlijke ambitie, die meer inhoud biedt dan een optelsom van juichbegrippen. Een slecht geformuleerde ambitie leidt tot schijnsamenwerking en spraakverwarring en vaak tot het mislukken van de samenwerking.
In een artikel in M&O (2014, nr. 4) onderzoekt hij wat de samenwerkingsverbanden van de 21e eeuw kunnen leren van hun succesvolle historische voorgangers.
Het artikel begint met een toelichting op de relevantie en de complexiteit van samenwerkingsverbanden. Daarna wordt uitgelegd waarom 'een andere kijk op samenwerkingsvraagstukken' nodig is. Hierna volgt een toelichting op de onderzoeksmethode. Vanaf paragraaf vijf worden de onderzoeksresultaten beschreven en wordt het model van de drie archetypen van samenwerken gepresenteerd.
Hierbij worden ook de tien onderzochte historische samenwerkingsverbanden besproken. Het artikel sluit af met lessen voor de 21e eeuw en een voorzet voor vervolgonderzoek.
Download het artikel van Robin Bremekamp uit M&O
