Stephen M.R. Covey - De ‘legacy’ van Stephen R. Covey
In zijn kantoor aan de voet van de Rocky Mountains in Utah haalt Stephen M.R. Covey (1962) herinneringen op aan zijn vader. De legendarische managementgoeroe naar wie hij vernoemd is mag dan een jaar geleden zijn overleden, zijn gedachtegoed draagt hij nog elke dag met zich mee. Een gesprek met Stephen M.R. Covey.
Het zelfvertrouwen van Stephen M.R. Covey, zoon van en zelf ook bestsellerauteur, is geworteld in een les die hij kreeg toen hij zeven was. ‘Mijn vader gaf me de verantwoordelijkheid om een week lang de tuin te onderhouden. Het gazon moest groen en schoon worden.' De eerste vijf dagen deed Covey jr. niets, met als gevolg dat het gras verpieterde en het afval zich opstapelde. Zijn vader zag het met groeiende ergernis aan, maar onderdrukte de neiging om zich ermee te bemoeien. Aan het eind van de week confronteerde hij zijn zoon met het resultaat. ‘Ik begon te huilen, want ik had er als een berg tegenop gezien. Het was gewoon te moeilijk.' Zijn vader hield hem voor dat het geen schande was om om hulp te vragen, waarna Stephen jr. twee vuilniszakken uit het huis haalde. Hij instrueerde zijn vader om de restanten van een barbecue op te ruimen, het vieste klusje in de tuin. Tot zijn verbazing ging zijn vader zonder morren akkoord. ‘Hij zei dat hij mijn assistent zou zijn. Op dat moment besefte ik dat hij me vertrouwde, en viel alle druk van me af. Vanaf toen nam ik mijn verantwoordelijkheid en deed ik de tuin zoals het hoorde, elk jaar opnieuw.'
Covey sr. tekende de anekdote op in de klassieker De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, waarin hij begrippen introduceerde als win-win principes, interpersoonlijk leiderschap en principes van empathische communicatie. Voor Stephen jr. was het veel simpeler dan dat: ‘Ik wilde hem niet teleurstellen. Hij inspireerde me, gaf me een visie en vertrouwde me.'
Doctor Dad
Opgroeien als een Covey stond gelijk aan continu werken aan jezelf en aan een betere wereld, zegt Stephen jr., oudste zoon in een gezin van negen kinderen. De familie Covey had zelfs een mission statement: om een liefdevolle en zorgzame plek te creëren waar mensen zich kunnen ontwikkelen tot verantwoordelijke, hardwerkende burgers die een verschil in de wereld maken. Covey: ‘Het ging allemaal om je bijdrage aan de samenleving. Toen hij promoveerde aan de universiteit zei hij gekscherend dat ik hem vanaf nu doctor Dad mocht noemen. Maar hij voegde eraan toe dat het voor hem meer zou betekenen als hij een eredoctoraat zou krijgen. Een promotie zag hij als iets dat je verdient door hard werken, maar een eredoctoraat is een erkenning van hoe je die kennis hebt toegepast, en de bijdragen die je hebt geleverd. Hij is er nooit meer op teruggekomen, maar ik weet dat hij ontzettend trots was op de tien eredoctoraten die hij sindsdien in ontvangst heeft mogen nemen.'
Was er verschil tussen Covey de vader en Covey de publieke spreker? Stephen jr. schudt van niet. ‘Wat hij aan de buitenwereld verkondigde doceerde hij ook aan zijn kinderen. Misschien was hij als privépersoon nog inspirerender, omdat we van zo dichtbij getuige waren van zijn intellectuele ontwikkeling. In het begin was zijn gedachtegoed nog abstract en kneedbaar. Ik was al bijna achttien toen zijn ideeën voldoende waren uitgekristalliseerd om ze te verwerken tot een cursus. Het boek zelf kwam pas tien jaar later.'
Stephen jr. kan zich nog herinneren hoe hij, lang voordat het wereldwijd bekend zou worden als de tweede eigenschap, het advies kreeg om te beginnen met het eind in gedachten. ‘Ik was een jaar of tien, en mijn vader nam ons samen met een bevriende architect mee naar het dak van een gebouw. Daar keken we uit op een bouwput. De bevriende architect haalde een blauwdruk tevoorschijn en liet zien dat elk aspect van de te bouwen constructie mentaal al was uitgedacht. Een jaar later gingen we terug en was het gebouw bijna af. Dat was een hele visuele manier om te laten zien dat alle dingen twee keer worden gecreëerd, één keer in het hoofd, en één keer in het echt. Hij spoorde ons aan om op die manier ook ons eigen leven te ontwerpen.'
Vluchtplan
De anekdote is tekenend voor de manier waarop Covey opvoedde. ‘Hij preekte niet, maar hij gebruikte een model dat hij later 'de piramide van invloed' zou noemen. Hij begon altijd met een voorbeeld, waarbij hij je liet zien wat hij bedoelde. Daarna probeerde hij dat te verwerken in een persoonlijke relatie, zodat je het ook voelde. En pas op het eind, aan de top van de top van de piramide, vertelde hij je wat hij je eigenlijk wilde bijbrengen. Hij besefte dat mensen pas gaan luisteren als ze eerst hebben gezien en gevoeld wat je bedoelt.'
Aan de andere kant liet Covey zich ook inspireren door zijn kinderen. ‘Hij zag het gezinsleven als het besturen van een vliegtuig. Je hebt weliswaar een vluchtplan, maar dat heeft constante correctie nodig. Als je kinderen hebt gaat bijna niets zoals je vooraf hebt gepland. Soms was hij gefrustreerd dat we niet luisterden, maar hij wist altijd het geduld op te brengen om ons bij te sturen. Als je beseft dat iedereen wel een gebrek heeft, valt er een hoop druk van je af. Dat heeft hij van zijn gezin geleerd.'
Vier uur luisteren
Covey beschrijft zijn vader daarnaast als een fantastische luisteraar, die met engelengeduld conflicten wist te beslechten. Hij vertelt hoe hij als lastige tiener eens een grote mond had. Wat hij precies zei kan hij zich niet meer herinneren, maar hij kreeg een snauw van zijn vader en stormde boos naar zijn kamer. Daar bleef hij zitten mokken, vastbesloten om zijn vader niet te vergeven, ook al kwam hij zijn excuses aanbieden. Na een tijdje kwam zijn vader inderdaad langs. Covey: ‘Ik had geen zin om te praten, dus we bleven in stilte daar zo zitten, tot een punt dat het gewoon ongemakkelijk werd. Op een gegeven moment kwam het gesprek toch langzaam op gang, en begon ik los te komen. Vier uur lang liet hij me praten, hij hoorde me alleen maar aan. Daarna bedankte hij me voor het gesprek en zei hij dat het hem speet dat hij zijn zelfbeheersing had verloren en zijn stem had verheven.'
Stephen jr. vergaf hem prompt, ook al had hij zich zo plechtig voorgenomen om dat niet te doen. ‘Wat kon ik anders? Hij had vier uur naar me geluisterd. Dát bedoel ik als ik zeg dat hij als privé-mens nog effectiever was dan als publiek figuur. Hij was zeker niet perfect, maar hij probeerde elke vergissing zo snel mogelijk weer te herstellen.'
Jam met pindakaas
Je zou denken dat een opvoeding die zo in het teken stond van zelfontplooiing en het vinden van innerlijke kracht al snel zweverig werd. Toch was niet alles in zijn jeugd zo serieus, zegt Covey jr. ‘Wat mensen misschien niet echt beseffen over mijn vader is dat hij een echte practical joker was. Hij vond het schitterend om grappen uit te halen, zoals watergevechten op het toilet, net voordat hij op moest voor een lezing. Kwam hij kletsnat het podium op, haha. Of hij bekogelde een vriend met een broodje ei. Puberaal, bijna.'
Covey betoonde zich bovendien geen slecht verliezer als híj eens het doelwit was. ‘Ik kan me nog herinneren dat mijn vader in de gang een ellenlang telefoongesprek voerde met een cliënt. Mijn broers van een jaar of tien begonnen uit balorigheid zijn kale hoofd te besmeren met pindakaas en jam om er tenslotte een boterham op te drukken. Mijn vader vertrok geen spier. Hij maakte zijn telefoongesprek af, en liep weg alsof er niets gebeurd was. Even later belde een vriendje aan. Terwijl de jam en de pindakaas over zijn gezicht drupte deed mijn vader open. Tot grote consternatie van mijn broers, die zich kapot schaamden. Dat was zijn manier om wraak te nemen.'
Ook de eigenaardigheidjes van Coveys karakter leidden soms tot de nodige hilariteit. ‘Hij had de gave om waar dan ook op elk moment van de dag te kunnen slapen. Soms ging hij gewoon in het gangpad van de trein liggen, uiteraard wel na toestemming te hebben gevraagd, haha. Dat had hij zichzelf aangeleerd, omdat hij vaak verschillende lezingen gaf op een dag en zijn energie zoveel mogelijk moest zien te sparen. Met mijn broer David, die verantwoordelijk was voor zijn internationale activiteiten, had hij de afspraak dat hij tot een minuut voor een lezing mocht blijven slapen. Dan wekte David hem met de kreet ‘Showtime!', en was hij direct wakker, klaar om er helemaal voor te gaan. Alsof hij een speelgoedautootje was dat net was opgewonden.'
Thought leader
Inmiddels heeft Covey jr. zich zelf ook ontwikkeld als managementdenker. Waar zijn vader zich voornamelijk bezighield met leiderschap richt Covey jr. zich op vertrouwen. ‘Omdat ik opgroeide in een omgeving die me zelf ook zoveel vertrouwen schonk, ja. Mensen denken vaak dat vertrouwen een sociale eigenschap is, iets dat eigenlijk toch een beetje soft is. Ze zien daarbij de economische en financiële aspecten over het hoofd. Vertrouwen bepaalt hoe snel en effectief mensen zaken met elkaar kunnen doen. Het heeft een enorme invloed op het kostenplaatje.' Het is daarnaast een eigenschap die kan worden aangeleerd, aldus Covey. De conventionele wijsheid is dat vertrouwen iets is dat je hebt of niet. Maar het is tastbaar. Je kunt het laten groeien, uitbreiden, herstellen zelfs.'
Was het voorbestemd dat Covey jr. net als zijn vader ook een thought leader zou worden? Covey: ‘Ik denk dat mijn vader dat wel hoopte, al heeft hij het nooit gepusht. Zelf was hij namelijk ook niet in de voetsporen van zijn vader getreden. Zijn grootvader was oprichter van de Little America hotelketen, en zijn vader, die ook in het familiebedrijf werkte, hoopte dat de onderneming van vader op zoon zou blijven overgaan. Mijn vader besefte echter al vroeg dat zijn passie lag bij het ontwikkelen van mensen. ‘Het vrijmaken van menselijk potentieel', noemde hij het zelf. Voor mijn grootvader was dat wel moeilijk, maar hij accepteerde het uiteindelijk wel.'
Roeping
Voor Covey jr. duurde het uitstippelen van een levensdoel wat langer. ‘Na mijn MBA aan Harvard Business School had ik drie aanbiedingen: werken bij een vastgoedonderneming, een baan als investeringsbankier in New York, of ik kon aan de slag bij FranklinCovey, het bedrijf van mijn vader. Hij wilde geen druk op mij leggen. Zijn advies was: doe waar je je goed bij voelt.' Covey jr. voelde de behoefte om betrokken te blijven bij de activiteiten van zijn vader. Tegelijkertijd vond hij het ook belangrijk om zijn eigen identiteit te ontwikkelen. Hij koos aanvankelijk voor een carrière aan de zakelijke kant van FranklinCovey, en richtte zich op sales en cliëntmanagement. Hij werkte vijftien jaar bij het bedrijf en schopte het op een gegeven moment zelfs tot president en CEO. Pas toen kreeg hij het gevoel dat hij zelf ook iets te vertellen had. ‘Ik voelde een roeping om over vertrouwen te schrijven. Ik heb het nooit opgezocht, het gebeurde gewoon. Bijkomend voordeel was dat het me ook de mogelijkheid gaf om samen met mijn vader lezingen te geven. Dat was enorm bevredigend.'
Toch was het niet altijd even makkelijk om zo'n beroemde vader te hebben. Helemaal niet als je de oudste zoon bent en ook nog eens zijn voornaam draagt, zegt Stephen jr.: ‘Soms waren de verwachtingen hoog, te hoog zelfs. Maar dat is ook iets wat ik mezelf aandeed. Ik was onzeker over het schrijven van een boek. Van de Zeven eigenschappen van effectief leiderschap zijn meer dan twintig miljoen exemplaren verkocht. Dat is bijna onmogelijk om te overtreffen. Wat als mensen zouden concluderen dat de zoon niet kon tippen aan zijn vader?'
Zijn faalangst bleek uiteindelijk ongegrond: Covey jr.'s boeken De snelheid van vertrouwen en Slim vertrouwen hebben een gezamenlijke oplage van meer dan een miljoen bereikt. ‘Maar het belangrijkste was dat ik ben gaan begrijpen dat ik mezelf wilde zijn, en geen kopie van mijn vader. Dat was iets dat ik persoonlijk moest overwinnen. Maar de mentale stappen die ik daarvoor moest zetten heb ik wel aan hem te danken.'
Universeel
De zeven eigenschappen van effectief leiderschap staat bijna een kwart eeuw na het verschijnen nog steeds bovenaan de bestsellerlijsten. Ook FranklinCovey, het bedrijf dat het gedachtegoed van Covey uitdraagt, blijft groeien. ‘We zijn inmiddels actief in honderdveertig landen, en het eind is nog niet in zicht.' Zal de nalatenschap van Covey ook op langere termijn blijvend zijn? Stephen jr. antwoordt met een volmondig ‘ja'. ‘Mijn vader richtte zich op wat ons mensen het meest aan het hart ligt, en dat is onszelf. Hij verwoordde universele principes die toch intens persoonlijk zijn. Uiteindelijk wil iedereen graag een effectiever persoon worden, en leiderschap is iets van alle tijden.' Daarnaast gaan de boeken van zijn vader uiteindelijk om samenwerking in een interdependente wereld, aldus Covey jr. ‘En dat is momenteel actueel dan ooit.'
Smart trust: het 3de alternatief
Stephen M.R. Covey mag dan een onafhankelijke denker zijn, hij borduurt nog steeds voort op het gedachtegoed van zijn vader. In zijn meest recente boek Slim vertrouwen past hij ‘het derde alternatief' (een term die is gemunt door Covey sr.), toe op het concept van vertrouwen. ‘We weten inmiddels dat een hoge mate van vertrouwen tussen organisaties en mensen tot betere resultaten leidt. Het probleem is alleen dat we in een low trust samenleving wonen. Het schenken van vertrouwen brengt nu eenmaal risico's met zich mee. Aan de andere kant zien veel managers dat ze sommige mensen niet kunnen vertrouwen, en concluderen dan maar meteen dat niemand te vertrouwen is. Waarbij ze niet beseffen dat niet vertrouwen óók riskant is.'
Slim vertrouwen biedt een derde alternatief, die het risico van vertrouwen minimaliseert en het potentieel maximaliseert, aldus Covey. Daarbij zijn twee factoren van belang. ‘Je moet op de eerste plaats open staan voor de mogelijkheden die het schenken van vertrouwen kan bieden. Daarnaast is het van belang om een juiste analyse te maken. Met welke situatie heb je te maken, wat zijn de risico's daarbij en hoe geloofwaardig zijn de betrokkenen?' Als er een balans kan worden gevonden tussen die twee factoren is er sprake van smart trust, aldus Covey. ‘Wie zich afsluit voor vertrouwen wordt cynisch, terwijl een verkeerde analyse een mens naïef maakt. ‘Maar als je hoofd en hart met elkaar op één lijn zet, kun je werken aan good judgement.'
SEMINAR OP NYENRODE BUSINESS UNIVERSITEIT
Op 11 september 2013 spreekt Stephen M.R. Covey voor Focus Conferences over 'Leiderschap en vertrouwen'. Een unieke kans die u niet mag missen. Bekijk het programma.
Bron: www.managementenliteratuur.nl
