Kloof of klik tussen Y en babyboomers

Door dr. Aart Bontekoning CMC
Begin twintigers van generatie Y hebben een opvallende klik met vitale babyboomers van rond de 60. Met verzuurde babyboomers hebben ze het tegenovergestelde. Tussen die senioren en Y gaapt al gauw een kloof. Bij de confrontatie met zuurheid en cynisme krijgt Y fysiek de neiging om hard weg te lopen. En terecht!

Verschillende generaties leren van elkaar
Dit fenomeen onderzocht ik de afgelopen twee jaren bij 16 bedrijven. De uitkomsten zijn opmerkelijk. In het programma ‘Ali B op volle toeren' is het ook te zien. De klik tussen junioren en senioren, vanuit een gedeelde passie voor het vak. Wellicht omdat de jongste en de oudste generatie het meest van elkaar kunnen leren.

Maar er is meer, er is een chemische reactie op elkaar, alsof ze elkaar aanspreken op hun volle kracht. Hoogstwaarschijnlijk hebben ze samen werkend in potentie innovatieve kracht. In het programma van Ali B  ontmoeten jonge rappers van begin 20 coryfeeën die in de 60- en 70-tiger jaren hits scoorden. Je ziet hoe die jonge rappers vooraf praten over ‘die oude lui' en hoe er gaandeweg een chemie ontstaat die innovatief uitwerkt in de nummers die ze van en voor elkaar spelen. Die creatieve en innovatieve potentie is ook voelbaar in bedrijven, als die junioren van begin 20 en ervaren rotten van begin 60 elkaar ontmoeten.

Generatie Y versus ‘verzuurde senioren'
In een aantal bedrijven gebeurt tussen de jongste en de oudste werkende generatie het tegenovergestelde. Verzuurde senioren bederven in korte tijd het werkplezier van hun jonge collega's. Het gebeurt in een ‘split second': 'Joh, ik leg je nog een keer uit hoe je dit moet doen en als je het dan nog niet snapt, weet ik het ook niet mee' of 'Hé positivo, dit is een bedrijf en geen speeltuin!'. Jongeren hebben dan de sterke neiging om met een steeds grotere boog om deze verzuurde senioren heen te lopen. Dat is verstandig, want verzuring is besmettelijk, erg ongezond en kan veel vitaliteit wegnemen.

Hoe los je deze botsingen op?
Anderzijds verergert ‘erom heen lopen' de kwaal. Eigenlijk moet je het direct aanpakken. Maar door ervaren collega's die er getuige van zijn. Dus in plaats van te reageren met: 'Ach ja, die Klaas, dat is al jaren zo, gewoon niets van aan trekken', reageren met: 'Ja, van dat zure heeft iedereen last. In de eerste plaats Klaas zelf, in de tweede plaats wij als collega's en nu jij ook. Ik ga wel even met hem praten, eigenlijk heeft hij er zelf ook een hekel aan'. Vergeten wordt vaak dat niemand verzuurd wil zijn, het overkomt die mensen en ze kunnen er geen weerstand aan bieden. Ze hebben een behandeling nodig. Geen enkele sportcoach zal een verzuurde sporter door laten spelen, die gaat er even uit om behandeld te worden. Dat moet op het werk ook veel meer gebeuren. Ook omdat niets doen hoogstwaarschijnlijk zorgt voor hoge ziektekosten straks. Verzuurde mensen hebben vaak niet echt ‘een goede ouwe dag'. 

Generatie Y en de Protestgeneratie herkennen zichzelf in elkaar
In de 16 onderzochte bedrijven hebben we de senioren van de protestgeneratie (1940-1955, de babyboomers) met de junioren van generatie Y (1985-2000) laten praten over hun onderlinge klik. Daar waren ze vlot uit:
a) De senioren herkenden dat ze zich – toen ze zelf junioren waren – net als Y niet wilden aanpassen aan de bestaande cultuur.
b) Ze herkenden van elkaar een zekere passie en gedrevenheid om ‘iets zinvols in de wereld te doen'.
c) Ze waardeerden elkaars directheid en openheid. Daarbij merken de senioren overigens op dat ze tegen deze generatie junioren opener waren dan ze ooit waren geweest naar de twee tussenliggende generaties. Alsof Y die openheid uitlokt. Bovendien vonden de senioren deze jongeren ontwapenend, dus hun neiging om gelijk te willen hebben of de strijd aan te gaan verdween als sneeuw voor de zon.
 
Generatie X en de pragmatische generatie
Dat de twee tussenliggende generaties zich wél hebben aangepast klopt, dat blijkt ook uit mijn generatie-onderzoek bij ruim honderd Nederlandse bedrijven.Veel van de nieuwe generatie leiders van X (1955-1970) gedragen zich op het werk formeler, geslotener en hiërarchischer dan thuis. Ze denken dat het zo hoort op het werk. Dat hebben ze zich op laten dringen of wijs laten maken door hun voorgangers. Het wordt hoog tijd dat ze als leiders meer zichzelf worden, want iedereen heeft last van dat verouderde ‘top-down' gedrag in de top.

Veel professionals van de pragmatische generatie (1970-1985) hebben zich aangepast aan het trage vage vergaderen en besluiten, terwijl ze dat juist willen versnellen en concretiseren – en ze kunnen het ook blijkt uit al mijn experimenten. Het wordt hoog tijd dat ze dat alsnog doen, want iedereen heeft last van traag en vaag bureaucratisch gedoe. Bovendien kunnen ze hiermee zorgen voor een besparing op vergaderkosten van zo'n 10 miljard euro per jaar.

Generatiemanagement in Nederland
Veel bedrijven hebben last van verouderde trekken in hun cultuur. Opvolgende generaties zijn bedoeld om die op te frissen. Zonder steun van de oudere generaties lukt dat niet. Er is nog veel Generatiewerk te doen. Er wordt veel over generaties gesproken, maar dat is niet genoeg. Iedere generatie moet in actie komen om vanuit hun eigen kracht de BV Nederland weer vitaal te maken en om van bedrijven aantrekkelijke werkomgevingen te maken voor alle generaties.

! Aart Bontekoning verzorgt op 13 november 2012 het college 'Werk in uitvoering'. Dit is een onderdeel van de collegereeks Generaties in organisaties.