Meedoen met de grote jongens aan de top

Vrouwen die naar de top willen, schieten weinig op met geklaag over glazen plafonds. Om werkelijk bovenin terecht te komen, zit er maar één ding op: speel het spel mee.

Monic Bührs en Elisa de Groot schreven al in 2007 Stratego® voor vrouwen, een handleiding voor vrouwen die de top ambiëren. De auteurs, ook oprichters van In Touch women resource management, een trainings- en executive searchbureau gespecialiseerd in de selectie van hoogopgeleide vrouwen voor directie-, management- en stafposities, zijn pragmatici. Wie wil meedoen met de grote jongens moet eerst het spel kennen en het meespelen, menen zij. Bührs: 'Met ons eerste boek wilden we vrouwen een schop onder de kont geven: dit zijn de regels, doe er je voordeel mee.' Een van die regels luidt: niet zeuren over de machocultuur, maar zet je eigen ‘egomacht' in. 'Oftewel, laat je gelden, neem het podium, spreek je uit en laat zien dat je besluitvaardig bent.'

Soorten macht
In oktober 2011 verscheen hun nieuwe boek Stratego® to the next level, het spel van macht en leiderschap. Hierin borduren Bührs en De Groot verder op het eerste boek. Naast egomacht beschrijven zij nog vier andere soorten macht. Zo kun je invloed uitoefenen door hulp te vragen, bondgenootschappen te sluiten, te reflecteren en door dienend leiderschap. 

Verder pleiten de auteurs voor diversiteit in het bedrijfskader. Niet alleen ten gunste van vrouwen. Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat in teams waar het percentage vrouwen stijgt van 30 naar 40 procent de verkoop met 20 procent toeneemt. In gemengde teams monitoren mannen en vrouwen elkaars werk beter, houden ze elkaar aan afspraken en geven ze de ander de kans goede prestaties te leveren.

Gedecideerd optreden
Maar de realiteit is dat in het gros van de bedrijven mannen nog steeds de top halen en bepalen. Dat is niet altijd onwil. De Groot: 'Mannen herkennen mannelijke kwaliteiten nu eenmaal sneller.' Bührs: 'Mannen worden vaak om hun potentie gekozen. Als ze kandidaat zijn voor een nieuwe functie die ze ambiëren zullen ze sneller zeggen dat zij het aankunnen, ook al ontbreekt het hen aan ervaring. De mannen die de selectie maken, gaan er door dit gedecideerde optreden ook vanuit dat deze kandidaten zich de nieuwe taken wel snel eigen zullen maken. Voor vrouwen gelden gek genoeg andere regels. Zij moeten eerst laten zien wat ze in het verleden gepresteerd hebben.'

Succes opeisen
Daar komt bij dat vrouwen niet zo snel zullen beweren dat zij iets kunnen wat ze nog niet eerder hebben gedaan. Vrouwen laten zich graag voorstaan op hun bescheidenheid. Daarom zullen ze ook niet zo snel succes opeisen. De Groot: 'Vrouwen schrijven goede resultaten eerder aan het hele team toe en gebruiken minder vaak het woord ‘ik'. Mannen vertellen welke successen zij als individu hebben geboekt.'

'Veel wervings- en selectiegesprekken zijn nog steeds afgestemd op traditionele, ‘mannelijke' criteria. Pas als er meer vrouwen in de top zitten zullen werving en selectie typisch vrouwelijke kwaliteiten duidelijker blootleggen, vult Bührs aan. Ondernemingen die zich openstellen voor diversiteit klagen nogal eens dat vrouwen uitstromen zodra ze moeder worden omdat hun ambitie dan subiet lijkt te krimpen.

Bakken met geld
Monic Bührs reageert fel op die stelling: 'Dit is alleen maar een aanname. De werkelijke reden dat vrouwen vertrekken is vaak dat zij zich niet gezien en gewaardeerd voelen. Veel vrouwen denken dat ze tekort schieten als ze eenmaal kinderen hebben omdat ze niet meer elke dag tot 10 uur 's avonds op kantoor zitten. Terwijl ze natuurlijk ook kunnen inloggen als de kinderen slapen. Het is doodzonde als deze vrouwen uitstromen en het kost ook nog eens bakken met geld. Daar komt bij dat vrouwen, als ze eenmaal boven de veertig zijn, vaak meer energie hebben dan veel dertigers. Daar moet je als bedrijf toch gebruik van maken! Bedrijven moeten onderzoeken wat de échte reden is dat vrouwen vertrekken. En vrouwelijke werknemers moeten duidelijk aangeven waar de pijn zit.'

Mooi jasje
Profilering is belangrijk voor wie naar de top wil. Behalve met een goed voorbereid verhaal het podium beklimmen en je successen toe-eigenen, is ook het uiterlijk van belang. Een mooie auto, een goed pak, naar onze calvinistische maatstaven zouden ze niet doorslaggevend mogen zijn, maar ze helpen wel. De Groot: 'Toen wij in 1997 begonnen met werving en selectie van vrouwelijke leidinggevenden, stuitten we op redelijk wat scepsis. Er werd gedacht dat wij geitenwollensokken feministes waren. Wij kleedden ons vanaf het begin goed en zakelijk. Als we bij een potentiële klant binnenkomen in een leren rok en mooi jasje, dan zie je de verbazing op de gezichten. Maar het helpt wel. We worden meteen serieus genomen.'

Elisa de Groot en Monic Bührs spreken bij de training Strategisch onderhandelen voor vrouwen die plaatsvindt in april en oktober.