De 7 stadia van succes

Dit klinkt als de droom van iedere ondernemer. Je kunt de weg naar succes voorspellen, zegt de Ierse serieondernemer Les McKeown.  

Waarom komt het toch dat veel startups, ook al komen ze door hun eerste moeilijke jaren heen, toch weer als een nachtkaars uitgaan? Of, als ze het dan toch redden en tot een grote marktspeler zijn uitgegroeid, ze hun innovatiekracht verliezen en uiteindelijk door een marktvechter worden weggevaagd?
Succes bereiken is namelijk veel minder moeilijk dan succesvol blijven. Dat zegt McKeown, die zelf veertig bedrijven heeft opgestart. Hij legde zijn ervaringen vast in Predictable Succes, Getting your Organisation on the Growth Track and Keeping it There.
Volgens hem kan ieder bedrijf mogelijk zeven groeifasen doormaken. Iedere fase kent zijn eigen gevaren en vraagt om verschillende managementstijlen. De sleutel tot succes zit er volgens hem in om die groeifasen te leren herkennen en het juiste team aan te stellen.
Volgens hem zijn er vier types bestuurders/ondernemers die een rol spelen in de verschillende stadia. De visionair (die het liefst iedere week een nieuwe plannetje verzint), de operator ( we noemen hem de mannetjesputter, die graag problemen oplost, maar niet houdt van structuren), de processor (procesmanagers die orde in chaos kunnen aanbrengen, werkinstructies en systemen introduceren) en de synthesizing processor (verbindende procesmanager, die boven alle partijen kunnen staan).  
 
1. Early Struggle 
De eerste fase noemt hij de early struggle. Hier gaat iedereen die een bedrijf opstart doorheen. Volgens McKeown valt 80 procent van de startups hier al af. De fase duurt ongeveer twee tot drie jaar. Je grootste zorg is om op tijd een winstgevende markt te vinden voor je product, dus voordat je eerste bij elkaar geraapte investeringen opdrogen. In een ideale startup zoek je als je een visionair bent een mannetjesputter als partner of andersom. Er is iemand nodig die ideeën en vergezichten aan de lopende band produceert en iemand die zonder enige aarzeling direct de telefoon oppakt, alle obstakels op weg naar het doel direct uit de weg ruimt.   
7x een valse start

2. Fun
Als je door de eerste fase van overleven bent, volgt er een periode waarin alles vanzelf lijkt te gaan. Je zelfvertrouwen is groot. Alles gaat goed, het enige waar iedereen zich op focust is de vraag: hoe kunnen we nog meer verkopen. Je bent niet langer op zoek naar een markt, maar je kunt hem gaan uitmelken. Je zorgen over de cashflow verdwijnen naar de achtergrond, je kunt nieuwe investeringen doen. Vergaderingen in de lift, besluiten die direct worden uitgevoerd, late uren met een hecht team op kantoor, dit is de periode waarin de helden van je bedrijf worden geboren. Het gevaar: de harde kern aan werknemers bouwt privileges op. 

3. White water 
Van drie man personeel ben je inmiddels uitgegroeid naar veertig man personeel of meer. Er beginnen duidelijk scheurtjes in de organisatie te ontstaan. Dingen lijken niet meer als vanzelf te gaan. Je neemt nog steeds snel besluiten, maar in de implementatie gaat opeens van alles fout. Bestellingen die opeens verkeerd worden afgeleverd, een eerste klant die boos bij je wegloopt. Dingen worden complexer, maar je bedrijf is er niet op ingericht. Je winstgevendheid neemt af, er ontstaat het gevoel de controle te verliezen. Waar je van fase 1 moet vechten om in fase 2 te komen, beland je als vanzelf in fase 3. Het is onvermijdelijk. Het liefst wil je terug naar de vorige periode. Het is echter zaak om nu door te stoten.
Het is nu zaak om de derde managementsoort in huis te halen: de processor. Die moet ervoor zorgen dat er goede processen en systemen komen. Dit zal heel veel weerstand oproepen. De typische reactie van een visionair is die van onttrekken: "Processor regel jij het maar mooi, je vindt mij op de golfbaan als je me nodig hebt." Ook de mannetjesputter vindt het maar niets dat er opeens vergaderd moet worden, hij is gewend brandjes te blussen en komt tijd te kort. Ook zet de harde kern van medewerkers de hakken in het zand. McKeowns advies: hoe moeilijk het ook is, soms zul je juist enkele sleutelfiguren moeten laten gaan.    

4. Predictable succes 
Dit is het stadium waarin je wilt komen en wilt blijven. De processen zijn op orde, maar je bent als organisatie nog steeds flexibel. Of je nu alleen in Nederland of Europa wilt verkopen, de hele wereld wilt veroveren of nieuwe markten wilt betreden, je kunt vanaf nu onbeperkt opschalen. Je kunt ook blijven waar je bent. Er is ruimte voor creativiteit en innovatie, tegelijk zijn er precies genoeg procedures en systemen om de dingen tot een succes te maken. De sleutel tot succes is om het vierde type manager in je team te hebben, de verbindende schakel/procesmanager. De processor heeft ervoor gezorgd dat er een geoliede organisatie is, hij heeft de rotte appels uit je organisatie gehaald. Hij heeft ook een zwakte. Zijn regelzucht maakt hem inflexibel. De verbindende procesmanager in je team is iemand die deze zwaktes weet te overwinnen en alle zwaktes van de overige rollen ook kan herkennen en in goede banen kan leiden.    

5. Treadmill
Fase 4 is in theorie oneindig. De praktijk: veel organisaties glijden echter geleidelijk af. Hoe kerken je deze fase? In deze fase wordt er keihard gewerkt, maar je komt geen stap verder. Het is alsof je op een loopband rent. Regels en procedures zijn te belangrijk geworden. Als er bijvoorbeeld een nieuwe website wordt gelanceerd dan wordt er uren vergaderd of het logo van je bedrijf wel de juiste kleur heeft. De vraag hoe gebruiksvriendelijk die site is in de ogen van de klant, lijkt helemaal verdwenen. Je bent de hele dag bezig met het invullen van checklisten om het invullen van checklisten. Er is hoop je kunt nog terug naar de vorige fase. 

6. The Big Rut
Als je hier in bent terecht gekomen, dan kun je het vergeten volgens McKeown, er is geen weg meer omhoog. Je bedrijf is een in zichzelf gekeerd, bureaucratisch moloch geworden. Er worden grote verliezen geleden, concurrenten hebben je de markt uit gevochten, je verkeert in een staat van ontkenning. Je bent geneigd om je vast te houden aan het verleden, terwijl het schip wegzinkt.

7. Death rattle
In deze fase vindt de doodstrijd van je bedrijf plaats. Alle ontkenning is weg, je verkeert in wanhoop. Je bent nu alleen nog maar bezig met het redden van wat er te redden valt. Er zijn hooguit nog onderdelen en patenten die je misschien kunt verkopen om nog wat cash te generen. Als je ooit weer succes wilt hebben, dan is het vooral zaak om van je fouten te leren en je te richten op de toekomst met een nieuw bedrijf.

McKeowns boodschap:
Als je eenmaal in fase 4 bent, dan moet je alert blijven. De pendule zal steeds naar fase drie of naar fase vijf bewegen. De visionair en de mannetjesputter die liever weer vrijheid willen en de processor er bijvoorbeeld uit werken, in praktijk vechten de verschillende managementkrachten en ego's constant met elkaar. Zorg ervoor daarom er iemand is die als verbindende schakel in je team kan optreden.